شرح زیارت جامعه کبیره
جلسه بیست و پنجم
11-وعَناصِرَ الْاَبْرارِ وَدَعائِمَ الْاَخْیارِ،وَساسَةَ الْعِبادِ وَاَرْکانَ الْبِلاد
ِ
“سلام برشما…که اصول نیکان و استوانه های خوبان و زمامداران بندگان و پایه و ارکان شهرها هستید.”
معنای لغوی وَدَعائِمَ الْاَخْیارِ
دعائم جمع دِعامه است و دعامه یعنی ستون و تکیه گاه که چیزی را از سقوط و افتادن نگه می دارد.اخیار جمع خیّر است و خیّر هم به معنای نیکوکار است؛متنهی ،فرق میان ابرار و اخیار شاید این باشد که ابرار نیکوکارانی هستند که صفات فاضله دروجودشان رسوخ کرده و ملکه شده است،ولی اخیار نیکوکارانی هستند که که هنوز صفات فاضله در وجودشان رسوخ پیدا نکرده و به حدّ ملکه بودن نرسیده است و ممکن است و درعین نیکوکاری،مبتلا به بعضی از اخلاق رذیله ازقبیل بخل،حسد،کینه توزی، و خودبرتربینی باشند.
تفاوت ابرار و اخیار
تمام ابرار اخیار نیز هستند اما اخیار ابرار نیستند.ابرار چنان اوج گرفته اند که جانشان تجلّی گاه نور امام(ع)گشته و شعاعی از خورشید ولایت درفضای قلبشان تابیده است ولی گروه اخیار اگرچه به آن حد نرسیده اند،اما در همان خیر بودنشان،ستون و تکیه گاهشان امام(ع)است.
بنابراین امام (ع) نسبت به ابرار عنصر است و نسبت به اخیار دعامه و تکیه گاه و پشتوانه است.
مقام والای ابرار
گروه ابرار آن چنان بزرگند و باعظمت که خداوند در سوره هل اتی،اهل بیت عصمت(ع)را باعنوان ابرار معرفی فرموده و به بیان شمّه ای از زندگی شکوهمند آن ها در بهشت برین پرداخته است:” إِنَّ الْأَبْرارَ يَشْرَبُونَ مِنْ کَأْسٍ کانَ مِزاجُها کافُوراً،عَيْناً يَشْرَبُ بِها عِبادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَها تَفْجيراً(1)؛تا می رسد به اینجا:
“فَوَقاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذلِکَ الْيَوْمِ وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُوراً.خداوند آن ها را از شر آن روز(روز قیامت)نگهداری می کند و درحالی که شاداب و خوشحال و شادمانند،از آن ها استقبال می کند.(2)
تعبیر«لقّاهم»که به معنای استقبال است،تعبیری بسیار جالب و لطف آمیز و عنایت فوق تصوّر را نشان می دهد که خداوند درباره ابرار ابراز می فرماید.لطف و عنایت عالی تر این که:”پروردگارشان به آن ها شراب طهور می نوشاند(3)
جلال و مکرمت ابرار تا آنجا می رسد که ذات اقدس حق خودش ساقی آن ها می شود و با دست اکرام و اِنعام خویش از جام شراب طهور ،آن ها را سیراب می سازد.
در حدیثی از امام صادق(ع)آمده است که:”با آن نوشیدنی،قلب و جان آن ها را از هرچه غیرخداست تطهیر می کند و جز حبّ خدا و جمال اعلاء ، چیزی درجانشان نمی ماند(4)
منابع
1-سوره انسان آیه 5 و 6
2- سوره انسان آیه 11
3-همان آیه 21
4-تفسیر مجمع البیان،سوره هل اتی.
آیت الله سید محمد ضیاء آبادی
هیچ نظری وجود ندارد